トルコの大学入試程度までカバーできます。辞書順。さまざまなサイトから収集しましたが、ひとつの概念に対して複数の語彙が対応していたりと、あまり理想的な状況ではありません。ぜひCtrl+Fを押して検索してみてください。外来語も多いですが、それ以上に特徴的なのは言語改革後の新造語(neologism)です。数学分野においては1937年に文化省から出版された"Geometri"という本が代表例ですが(アンカラのアタテュルク廟などで入手可能)、これにより従来のアラビア語語彙がトルコ語由来の新造語に多く置き換わりました。そのうち定着したものについては以下でも「古くは…」「新造語」などと補足するようにしています。
- A
açı 角 古くはzâviye açık aralık 開区間 açık şekil 展開図 açıklık 範囲 açılım 展開 図形の展開にも式の展開にも用いる açının köşesi 角の頂点 açıortay 角の二等分線 古くはhattı munassıf ahenkli ortalama 調和平均 ahenkは「調和した」 alan 面積 古くはmesâha-i sathiyye。A(ABCD):図形ABCDの面積 alt küme 部分集合 altuzay 部分空間 altıgen 六角形 altküme subset ancak ve ancak ~のときに限り、iff (if and only if) 同値。なぜancak ve ancakが「同値」という意味になるのかは分からない。 = gerekli ve yeterli apsis x座標、横座標 Fr abscisse aralarında asal 互いに素 6 ile 5 arasında asaldır:6と5は互いに素だ aralık 区間 ardışık 連続する aritmetik 算術 Fr arithmetique aritmetik dizi 等差数列 aritmetik ortalama 算術平均 aritmetik seri 等差級数 arkkosinüs アークコサイン arkotanjant アークコタンジェント arksinüs アークサイン arktanjant アークタンジェント Arşimet アルキメデス artan fonksiyon 増加関数 artı プラス、たす asal sayı 素数 ayna simetrisi 線対称、反射対称 aynı işaretli 同符号の ayrık kümeler 排反な集合 ayrık olay 排反事象 ayrıt 辺 基本的に立体図形の辺のことを言う。cf.: kenar azalan fonksiyon 減少関数
- B
bağımlı (事象どうしが)独立でない bağımlı değişken 従属変数 bağımsız değişken 独立変数 bağımsız olay 独立事象 bağıntı 関係、相互関係 basamak 桁 basit kesir 真分数 basit önerme 原子命題 başkatsayı 多項式の最大次数項の係数 başlangıç kenarı 始線(一般角の) başlangıç noktası 原点 belirli integral 定積分 belirsiz integral 不定積分 benzer 相似である benzer şekilde 同様に benzerlik 相似 beşgen 五角形 古くはmuhammes bileşik kesir 仮分数+帯分数(絶対値1以上の分数) bileşik önerme 複合命題 bileşke fonksiyon 合成写像 bilinmeyen 未知数 binom açılımı 二項定理(展開) bir bilinmeyenli denklem 1元方程式 bire bir eşleme 全単射、一対一対応 bire bir fonksiyon 単射 birer それぞれ birim 単位(>目盛り) birim fonksiyon 自己射 birim matrisi 単位行列 birinci dereceden iki bilinmeyenli denklem sistemi 2元1次連立方程式 birler basamağı 一の位 birleşim kümesi 和集合 birli işlem 一項演算 bitim kenarı 動径(一般角の) boş küme 空集合 boyut 次元 buutに代わる新造語。sonlu boyutlu vektör uzayı:有限次元ベクトル空間 bölen 割る数 bölge 領域、象限 1./2./3./4. bölge: 第1/2/3/4象限 bölme 割り算、商(の計算) 古くはtaksim bölmek 割る bölü ÷、わる bölüm 商(の結果) 演算はbölme。古くはharic-i kısmet bölünebilme 割れること 古くはkabiliyet-i taksim bölünen 割られる数 2 ile tam bölünen: 2で割り切れる br birimの略 buçuk 1/2, 0.5 bulmak 求める En.findと使い方は同じ büküm noktası 変曲点 bütünler açı(lar) 足すと180度になる角 前半部はbütünlemek(to integrate)の中立形分詞 büyük eşittir ≧、大なりイコール büyüktür >、大なり 記号類は-DIrまでまとめて一語として扱える。büyüktürün tersi küçük eşittir:大なりの反対は小なりイコールだ büyüktür veya eşittir ≧、大なりイコール 短くbüyük eşittirでもよい
- C
cebir 代数 もちろん、algebraの定冠詞を除いた部分 cetvel ものさし、目盛 Ar jadwalより。抽象的な「ものさし」の意味に注意:logaritma cetveli 対数目盛 cinsinden ifade ~による表現 Cos x in Sin x cinsinden ifadesi:cosxのsinxによる表現 cisim, -smi 物体 Ar jism
- Ç
çakışık doğrular 一致する(重なった)直線 çakışık (kök) 重解 重解にはいろいろな言い方がある。çıft katlı kök, tamkare kök,.. çap 直径 古くはkutur çarpan かける数、因数 古くはmazrup çarpanlara ayrılması 因数分解 古くはmazrubata tefrik çarpı ×、かけ 古くはzarb çarpım 積(の結果) 演算はçarpma çarpım sembolü 記号Π çarpma かけ算、積(の計算) çarpmak かける çelişki 矛盾 ≒çelişme çember 円周 周長ではなく、円の周囲。古くはmuhit-i daire çeşitkenar 全ての辺の長さが異なる ex. çeşitkenar üçgen. ⇔eşkenar, ikizkenar çevre 周囲 古くはmuhit çevre açı 円周角 çevre uzunluğu 周囲の長さ çevrel çember 外接円 傍接円(dış teğet çember)との混同に注意。外心はçevrel çemberin merkezi çeyrek 4分の1 çeyrek açıklık 四分位範囲 çıkan 引く数 çıkar(t)ma 引き算、差(の計算) 演算結果としての差はfark。古くはtarh çıkar(t)mak 引く çıkarmakとçıkartmakはほとんど意味に差がない。コーパス上は後者の二重受身形のほうが頻度が高い çift fonksiyon 偶関数 çift gerektirme 同値、必要十分 = ancak ve ancak çift sayı 偶数 çizgi 線 古くはhatと言ったが、現在数学の線の意味ではçizgiを用いる çizgi grafiği 折れ線グラフ çok yüzlü (cisim) 多面体 çokgen 多角形 çokluk 数量 çözmek 解く çözüm 解
- D
daire 円 dairesel permütasyon 円順列 dalga denklem 波動方程式 dar açı 鋭角 古くはzaviyei hadde değer 値 değer kümesi 終域(終集合) değil 否定(命題) olumsuzでもよい。名詞として用いられる点に留意。p ancak ve ancak q önermesinin değili nedir?:命題p⇔qの否定って何? değilleme (命題の)否定 論理記号~の表す概念 değişken 変数 De Morgan ド・モルガン そのまま「デ・モルガン」と読めばよい deney 試行 denk (比が)等しい denk kümeler 要素の数が同じ集合 denklem 方程式 der すなわち derece 度、~次 「~次」の用法はmertebeとだいたい同じ devirli ondalık kesir 循環小数 dış açılar 外角 dış açıortay 外角の二等分線 dış teğet çember 傍接円 外接円(çevrel çember)ではない。外角の二等分線の交点を中心とする円 dış ters açılar 同位角+対頂角の離れた角の組み合わせ(平行線) dışbükey (多角形が)凸の diferansiyel denklem 微分方程式 dik açı 直角 dik üçgen 直角三角形 古くはkaim zaviyeli müselles dikdörtgen 長方形 古くはmustatîl dikdörtgen prizma 直方体 Dik eksenler sistemi 直交座標系 dik kenar 直角三角形の斜辺ではない辺 dik prizma 直角柱 dikey 垂直の 古くはamudi diklik merkezi 垂心 三角形の各頂点から下ろした垂線の交点。ortasantrとも dikme 垂線 diskriminant 判別式(Δ) dizi 数列 doğal logaritma 自然対数 doğal sayı 0以上の整数、非負整数 記号ではN。日本語の自然数には対応しない点に注意 doğru 直線 doğru açı 180度の角 doğru orantılı 比例している doğru orantılı 正比例している doğru parçası 線分 doğruluk değeri 真偽値 doğrusal (点が)同一直線上にある doğrusal olmayan farklı üç noktadan bir tek çember geçer:一直線上にない異なる3点を通る円はただ一つである doğrusal denklem 線型方程式 döndürmek 回転させる dönel permütasyon 円順列 dönme simetrisi 回転対称 dönüm noktası 変曲点 dönüşüm formülleri 変換公式 durum 場合 düşey 垂直の 古くはşâkulî。düşey atış:垂直投下 düz çizgi 直線 düzgün çok yüzlü 正多面体 düzgün çokgen 正多角形 düzgün dik prizma 正多角柱 düzlem 平面、平面図形
- E
e sayısı 自然対数の底e Euler sayısıとも ebat 次元 EBOB (en büyük ortak bölen) 最大公約数 eğik 斜線、傾いた 古くはhattı mail eğim 傾き eğri 曲線 古くはmukavves ek matris 余因子行列 EKOK (en küçük ortak kat) 最小公倍数 eksen 軸(axis) Grk akson eksi 負の、マイナス eksilen 引かれる数 ekstremum nokta 極値点 eleman (集合の)要素 Fr élément elipse 楕円 eliptik silindir 楕円柱 esas periyod 基本周期 eşit 相等な 古くはmüsavi eşit değildir ≠、等しくない eşit kümeler 同じ要素からなる集合 eşitsizlik 不等式 eşittir =、等しい eşkenar dörtgen ひし形 eşkenar üçgen 正三角形 müselles-i mütesâviyü'l-adlâ' eşlenik 共役(複素数など) eşlik 合同 etkisiz fonksiyon 自己射 evrensel küme 全体集合、全称(∀)
- F
faktöriyel 階乗(factorial) fark 差(の結果) 演算はçıkar(t)ma fonksiyon 関数、写像 Fr fonction formül 公式(formula) Fr formule fourier dönüşümü フーリエ変換
- G
g bileşke f fonksiyonu 合成関数g(f(x)), g〇f(x) genel terim 一般項 genellik 一般性 genelliği bozmaksızın:一般性を失うことなく geniş açı 鈍角 genişlik 横幅 geometri 幾何 Fr géometrie geometrik dizi 等比数列 geometrik ortalama 幾何平均 geometrik seri 等比級数 gerçel sayılar 実数 germek (空間を)張る R3 uzayını germek:R3空間を張る/生成する(=üretmek) görüntü kümesi 値域、写像の像 grafik グラフ Fr graphique gruplama 組合せ(C.)
- H
hacim 体積、容積、かさ harmonik ortalama 調和平均 hipotenüs 直角三角形の斜辺 Fr hipoténuse histogram ヒストグラム homogen 同次の En.homogenious
- I
ıraksak seri 発散級数 ışın 半直線 ışımak「放射する」より派生。yarı doğruとも
- İ
iç açılar 内角 iç açıortay 内角の二等分線 iç içe kökler 多重根号 içler dışlar çarpımı たすき掛け 比例式の変形 a:b=c:d ⇔ bc=ad のような「内×内=外×外」的計算を指す。同じことだが、分数式からの変形 a/b=c/d → bc=ad やある種の「たすき掛け」を指して用いられることが多い iç teğet çember 内接円 内心はiç teğet çemberin merkeziもしくはiç açıortayların kesim noktası iç ters açılar 錯角(平行線) içbükey (多角形が)凹の içine fonksiyon 全射でない射 içlem 内包 intention ikili işlem 二項演算 ikinci dereceden denklem 二次方程式 ikinci mertebeden türev 2次導関数、2階微分 ikizkenar üçgen 二等辺三角形 古くはmüselles-i mütesâviyü'ssâk eyn ilk terim 第1項 ilkel fonksiyon 原始関数 imajiner sayı 虚数 integral 積分(の結果) 日本語の「積分」は演算と結果で両義的だが、トルコ語のintegralは結果を指す integral alma 積分(の演算) irrasyonel 無理数 istatiksel yayılma 統計的ばらつき ispat 証明 istastik (istatistik) 統計 Fr statistique işaret 符号 işlem 演算
- J
- K
kadar 割合 kesir kadarı verilen bir çokluk:分数で割合が与えられている数量 kalan 残り kapalı aralık 閉区間 kapalı fonksiyon 閉関数 kapalı şekil 展開図を組み立てたもの küpün açık şekli ve kapalı şekli:立方体の展開図とそれを組み立てたもの kaplam 外延 extention kare 正方形 Fr.carré。古くはmurabba kare 二乗 Fr.carré kare kök 平方根、√ kare matrisi 正方行列 karşıt (命題の)逆 q→p koşullu önermesine, p→q önermesinin karşıtı denir. karşıt tersi (命題の)対偶 ¬q→¬p koşullu önermesine, p→q önermesinin karşıt tersi denir. karmaşık sayı 複素数 karşılaştırma yöntemi 比較法 連立方程式の解法の一 Kartezyen çarpımı デカルト積 Kartezyen koordinat sistemi 直交座標系 katsayı 係数 kenar 辺 古くはdılı。基本的に平面図形の辺のことを言う(cf.: ayrıt) kenar orta dikme 垂直二等分線 kenarortay 中線 対辺を二等分する線 kere ~倍 kesen (一般的に)交わる直線 kesir çizgisi 分数の真ん中の線 kesir, -sri 分数 アラビア語kasrに由来 kesişim kümesi 共通部分、交叉 kesişmek 交わる、交差する 相互動詞で、複数の線を主語にとる kesmek 切る、交わる kesişmekとの使い分けに注意 kısmi toplam 部分和 kısmi türev 偏微分 kiriş (弧に対して)弦 古くはveter kirişler dörtgeni 円に内接する四角形 弦(kiriş)からなる四角形ということで、前部要素は名詞複数形、後部要素の複合語標識も必須。tümler açılarなどとは似て非なる語構成 kofaktör 余因子(行列) kombinasyon 組合せ(C) kompleks sayılar 複素数 koni 錐(cone) Fr.cône。古くはmahrut konkav 凹の Fr.concave konveks 凸の Fr.convexe koordinat doğrusu 座標軸 koordinat sistemi 座標系 korelasyon 相関 kosinüs コサイン Fr.cosinus kosinüs teoremi 余弦定理 koşullu olasılık 条件つき確率 kotanjant コタンジェント kök ルート kök 5「ルート5」のように用いる köşe 角、頂点 古くはre's köşegen 対角線 kutupsal gösterimi 極形表示 kuvvet べき kuvvet kümesi べき集合 küçüktür 小なり küçüktür veya eşittir 小なりイコール 短くküçük eşittirでもよい küme 集合 Ar kūma < OldGrk kyma küp 立方体 Fr cube küre 球 Ar kurra
- L
Laplas dönüşümü ラプラス変換 L'Hospital Kuralı ロピタルの定理 綴りは借りているだけで、löpitalと読む lineer 線形 Fr.linéaireの借用。lineer denklem:線型方程式, lineer bağımsız:線型独立 limit 極限 Fr. limiteの借用。古くはgaye logaritma 対数、ログ Fr logarithme logaritma fonksiyonu 対数関数 logaritmik fonksiyonとも
- M
maksimum değer 最大値 mantık 論理 matris 行列(matrix) Fr matrice matrisin devriği 転置行列 devrikが主要部になっているのがオツ matrisin tersi 逆行列 上に同じ matrisin transpozu 転置行列 上に同じ merkez 中心 merkez açı 中心角 mertebe ~次 dereceとだいたい同じ minimum değer 最小値 modül (合同式の)法、(複素数の)絶対値 modüler aritmetik 合同式の演算 mutlak değer 絶対値
- N
n n 疑問詞との混同を避けるためか、数学では/ne/ではなく/en/と英語式に発音する n./n'nci n番目の /neyinci/ではなく/eninci/などと発音する n. Mertebeden türev n次導関数、n階微分 n. terim 第n項 negatif sayı 負の数 niceleyici 量化子 つまり∀と∃ nokta 点 省略の「…」はnokta nokta...あるいはpıt pıt...などと読めばよい noktadaş 一点で交わる
- O
ok 矢印 ok yönüne:矢印の方向へ olasılık 確率 olasılık uzayı 確率空間 olay 事象 olmak üzere ~のとき ondalık 小数の、十進法の 新造語。古くはaşa'ri ondalık hane noktası 小数点 ondalık kesir 小数(10進法) ondalık sayı 10進法の数 ondalıklı kısım 小数部分 onlar basamağı 十の位 onluk logaritma 常用対数 oran 割合、比 古くはnisbet orantı 比例式 古くはtenasüb orantı sabiti 比の値 orantı sabiti 比例定数 ordinat y座標、縦座標 orijin 原点 orta taban 台形の中点を結んでできた二次的底辺 ortak bölen 公約数 ortak çarpan 公比(等比数列)、(因数分解の)共通因数 ortak farkı 公差(等差数列) ortak kat 公倍数 ortak nokta 共有点、交点 ortalama 平均(average) ortanca 中央値(median) oval 楕円
- Ö
öklit ユークリッド önerme 命題 öR 例 örnek 例 imkansız olaya örnek:不可能事象の例 örnek nokta 標本点(確率論) örnek uzay 標本空間(確率論) örten fonksiyon 全射 öteleme 平行移動 özalt küme 真部分集合 özdeş 等しい(もの)、等価な(もの)
- P
parabol 放物線 Fr.paraboleの借用。古くはkat'ı mükafti paralel 平行 古くはmuvazi。またkoşutとも言う paralelkenar 平行四辺形 paralellik 平行 Pascal üçgeni パスカルの三角形 pay 分子 古くはsuret payda 分母 古くはmahrec。payからつくった新造語 paydayı rasyonel yapma 分母の有理化 paydayı kökten kurtarmaとも言う pergel コンパス periyod 周期 periyodik fonksiyon 周期関数 periyodik ondalık kesir 循環小数 permütasyon 順列(P) permütasyon fonksiyon 全単射? pıt pıt... てんてん 「…」の読み方のひとつ Pi sayısı 円周率π 統計のP値ではない piramid ピラミッド型、四角錐 古くはehram Pisagor bağıntısı ピタゴラスの定理 polinom 多項式 pozitif sayı 正の数 prizma 角柱 古くはmenşur problem 問題
- R
radyan ラジアン rakam 数字 rastgele ランダムに(な) rastgele seçmek:ランダムに選ぶ rasyonel sayı 有理数 reel sayısı 実数 regresyon analizi 回帰分析
- S
saat yönü 時計回り saatin tersi yönü 反時計回り sabit 一定の sabit fonksiyon 定数関数 sabit sayı 定数 sadeleştirme 単純化、約分 古くはihtisar sağ limit 右側極限 sağdan yaklaşma 右側からの接近(~右側極限) sanal sayı 虚数 sanal sayı birimi 虚数単位(i) Sarrus Kuralı サラスの公式 sayı 数 sayı doğrusu 数直線 sayma sayısı 自然数(0を含まず) 記号ではN+。cf. doğal sayı sembolik mantık 記号論理 seri (無限)級数 sıfır matrisi ゼロ行列 sıralama 順序付け、大小比較、順列(P) sıralı ikili 順序対 sıralı n-li 順序n組 項数nの順序付けられた配列 sıralı üçlü 順序三つ組 silindir 円筒(cylinder) simetrik 対称 - doğrusuna göre simetrik: 直線…に対して対称 sinüs サイン Fr sinus sinüs teoremi 正弦定理 sistem ~の組 denklem sistemi:連立方程式 sol limit 左側極限 soldan yaklaşma 左側からの接近(~左側極限) son terim 末項 sonlu 有限の sonsuz 無限(の) sonuç 結果 standart sapma 標準偏差 süreklilik 連続性 süreksiz 不連続な sütun 行列の列 sütun grafiği 棒グラフ
- Ş
şekil 図形 şık, -kkı 選択肢
- T
t sürede 時間tのあいだに t.sız 未定義 tanımsızの略 taban 底 古くはkaaide taban (記数法の)基数 taban aritmetiği 記数法 2進法、10進法など tablo 表 Fr tableau tam açı 360度の角 tam değer fonksiyonu 床関数(~ガウス記号) tam kısım 整数部分 tam sayılı kesir 帯分数 tamsayı 整数 tanım kümesi 定義域 tanımsız 未定義 tanjant タンジェント Fr tangente taralı bölge 網掛け部 teğet タンジェント、正接 teğet 接線 古くはhatt-ı mümas。-a teğet: ~に接する tek fonksiyon 奇関数 tek sayı 奇数 tekrarlı permütasyon 重複順列 teorem 定理(theorem) Fr théoréme tepe değer 最頻値(mod) tepe noktası (放物線などの)頂点 terim 項 ters 逆 ¬p→¬q koşullu önermesine, p→q önermesinin tersi denir. ters açılar 対頂角 古くはre'sen mütekabil zâviyeler ters fonksiyon 逆射、逆写像 ters orantılı 反比例している tikel evetleme 選言 論理記号∨の表す概念。「部分的な肯定」 toplam 合計、和(の結果) 演算はtoplama。古くはmecmû toplam sembolü 和記号(Σ) 読み方の例:k eşittir r den n ye kadar ak sayılarının toplamı toplama 足し算、和(の計算) toplamak 足す toplanan 足す数 足し算に出てくる2つの数 totoloji トートロジー、恒真命題 trigonometri 三角法、三角比 Fr trigonométrie tümdengelim 演繹 「tümから来たること」。⇔tümevarım tümel evetleme 連言 論理記号∧の表す概念。「完全な肯定」 tümevarım 帰納 「tümに到達すること」。⇔tümdengelim tümler açı(lar) 足すと90度になる角 前半部はtümlemek(to complement)の中立形分詞 tümlev 積分 tümleyen 補集合 türdeş 同次の homogenに同じ türev 導関数、微分係数 古くはmüştak türev alma 微分(の演算) türevlenebilirlik 微分可能性 türevsel denklemler 微分方程式
- U
uç nokta 端点 uyuşma トートロジー、恒真 uzaklık 距離 uzantı 延長 uzay 空間 三次元空間などと言う場合の空間。mekanに代わる新造語 uzunluk 長さ
- Ü
üç boyutlu uzay 三次元空間 üçgen 三角形 üçgen (dik) prizması 三角柱 üçüncü dereceden denklem 三次方程式 üs べき üsは「基地(En base)」でもあるが、「底(Tr taban)」ではないので混同しないように üslü denklemi 指数方程式 üslü sayı 次数付きの数 üstel 指数 üstel fonksiyon 指数関数
- V
varlıksal 存在(∃) bazıあるいはen az birと読む varsayım 仮説 古くはfaraziye vektör ベクトル Fr vecteur Venn şeması ベン図 virgül コンマ(,) Fr.virgule。トルコではコンマを小数点として用いる(下記補足も参照)
- X
x değişkenin diferansiyeli xのディファレンシャル、dx x ekseni x軸 x eksenine paralel sağa a birim öteleme x軸正の方向にaだけ平行移動 x tabanına göre logaritma y xを底とする対数y;ログxのy x-nın %a-sı xのa% x-nın 1/a-sı xの1/a x-nın y eksiği xからyを引いたもの x-nın y fazlası xにyを足したもの
- Y
y ekseni y軸 yakınsak seri 収束級数 yamuk 台形 古くはşibh-i münharif yanal yüz 側面 yarı açık aralık 半開集合 yarıçap 半径 古くはnısf-ı kutur yarı doğru 半直線 ışınとも yarım 半分、2分の1 yarım açı formülleri 半角公式(三角関数) yatay 行列の行 yay 弦 古くはkavis yazı mı ya da tura mı geleceği 表が出るか裏が出るか yerel maksimum değer 極大値 yerel minimum değer 極小値 yerine koyma yöntemi 代入法 連立方程式の解法の一 yok etme yöntemi 消去法 連立方程式の解法の一 yöndeş açılar 同位角(平行線) 古くはzâviyetân-ı mütevâfıkatân yönlü açı 一般角(正負の概念のある) yönlü yay 弦(一般角の文脈で、方向性のある) yuvarlama 四捨五入 「丸める」 yükseklik 高さ Üçgende yükseklikler bir noktada kesişir:三角形の各頂点からの垂線は一点で交わる yüzde a a% yüzde oranı 百分率 yüzey 表面 古くはsatıh yüzey alanı 表面積 yüzler basamağı 百の位
- Z
zar さいころ hilesiz bir tavla zarı:偏りのないバックギャモン賽 zıt işaretli 異符号の
補足1:小数の読み方
小数をはじめて習う小学生用の教材には、小数は(1)「10の階乗を分母とする帯分数」として読むよう記述があるが、実際には用いられない。(2)小数点以下を整数と同じようにまとめて読んだり、(3)一桁ずつ読み下したりする方法が用いられる。小数点(virgül)は金銭の支払い時など、混乱が生じない文脈なら読まなくてもよい。
3,48
(1) = 3 + 48/100 = üç tam yüzde kırk sekiz
(2) = üç (virgül) kırk sekiz
(3) = üç (virgül) dört sekiz
なお、フランス式に、小数点にコンマ(,)、桁区切りにピリオド(.)を用いるが、インターネット上など略式でアメリカ式(日本式)にも書かれることもあるので注意。
3.48
(4) = üç nokta kırk sekiz
以下のサイトも参考になる:
海外の言語別の小数点および桁区切りの記号一覧
補足2:式の読み下し方の一例
未整備。後半に行くにしたがって人により読み方が揺れる。参考までに。
四則演算
a+b=c | a artı b eşittir c | |
a-b=c | a eksi b eşittir c | |
a.b=c | a çarpı b eşittir c | a tane b, a'nın b katıとも |
a/b=c | a bölü b eşittir c |
論理記号
p∧q | p ve q | なお、qは/kü/のように発音することが多い |
p∨q | p veya(ya da) q | |
p⇒q | p ise q | |
p⇔q | p ancak ve ancak q | |
~p | p nin değili | p'とも書く |
∀x∈R | her iks elemandır real sayı | |
∃x∈N | bazı iks elemandır doğal sayı |
多項式
(x+1)/(x-6) | iks artı bir bölü iks eksi altı | 文字を含む分数は割り算と同じように読む |
階乗・根号
x^2 | iks kare | (x+1)^2 | iks artı birin karesi |
x^3 | iks küp | (x+1)^3 | iks artı birin küpü |
√x | (kare)kök iks | √(x+1) | iks artı birin karekökü |
3√x | küpkök iks | 3√(x+1) | küpkök içerisinde iks artı bir |
4√x | dört dereceden iks | 4√(x+1) | dört (dereceden) kök içerisinde iks artı bir |
指数対数、その他
a^x | a üzeri x | a üssü xやa'nın x. kuvvetiとも読む |
log[a]x | logaritma a tabanında x | |
x→a | iks giderken a'ya | 読み方はけっこう自由な感じ |