数学

Last-modified: 2019-01-26 (土) 00:51:50

トルコの大学入試程度までカバーできます。辞書順。さまざまなサイトから収集しましたが、ひとつの概念に対して複数の語彙が対応していたりと、あまり理想的な状況ではありません。ぜひCtrl+Fを押して検索してみてください。外来語も多いですが、それ以上に特徴的なのは言語改革後の新造語(neologism)です。数学分野においては1937年に文化省から出版された"Geometri"という本が代表例ですが(アンカラのアタテュルク廟などで入手可能)、これにより従来のアラビア語語彙がトルコ語由来の新造語に多く置き換わりました。そのうち定着したものについては以下でも「古くは…」「新造語」などと補足するようにしています。


  • A
    açı古くはzâviye
    açık aralık開区間
    açık şekil展開図
    açıklık範囲
    açılım展開図形の展開にも式の展開にも用いる
    açının köşesi角の頂点
    açıortay角の二等分線古くはhattı munassıf
    ahenkli ortalama調和平均ahenkは「調和した」
    alan面積古くはmesâha-i sathiyye。A(ABCD):図形ABCDの面積
    alt küme部分集合
    altuzay部分空間
    altıgen六角形
    altkümesubset
    ancak ve ancak~のときに限り、iff (if and only if)同値。なぜancak ve ancakが「同値」という意味になるのかは分からない。 = gerekli ve yeterli
    apsisx座標、横座標Fr abscisse
    aralarında asal互いに素6 ile 5 arasında asaldır:6と5は互いに素だ
    aralık区間
    ardışık連続する
    aritmetik算術Fr arithmetique
    aritmetik dizi等差数列
    aritmetik ortalama算術平均
    aritmetik seri等差級数
    arkkosinüsアークコサイン
    arkotanjantアークコタンジェント
    arksinüsアークサイン
    arktanjantアークタンジェント
    Arşimetアルキメデス
    artan fonksiyon増加関数
    artıプラス、たす
    asal sayı素数
    ayna simetrisi線対称、反射対称
    aynı işaretli同符号の
    ayrık kümeler排反な集合
    ayrık olay排反事象
    ayrıt基本的に立体図形の辺のことを言う。cf.: kenar
    azalan fonksiyon減少関数
  • B
    bağımlı(事象どうしが)独立でない
    bağımlı değişken従属変数
    bağımsız değişken独立変数
    bağımsız olay独立事象
    bağıntı関係、相互関係
    basamak
    basit kesir真分数
    basit önerme原子命題
    başkatsayı多項式の最大次数項の係数
    başlangıç kenarı始線(一般角の)
    başlangıç noktası原点
    belirli integral定積分
    belirsiz integral不定積分
    benzer相似である
    benzer şekilde同様に
    benzerlik相似
    beşgen五角形古くはmuhammes
    bileşik kesir仮分数+帯分数(絶対値1以上の分数)
    bileşik önerme複合命題
    bileşke fonksiyon合成写像
    bilinmeyen未知数
    binom açılımı二項定理(展開)
    bir bilinmeyenli denklem1元方程式
    bire bir eşleme全単射、一対一対応
    bire bir fonksiyon単射
    birerそれぞれ
    birim単位(>目盛り)
    birim fonksiyon自己射
    birim matrisi単位行列
    birinci dereceden iki bilinmeyenli denklem sistemi2元1次連立方程式
    birler basamağı一の位
    birleşim kümesi和集合
    birli işlem一項演算
    bitim kenarı動径(一般角の)
    boş küme空集合
    boyut次元buutに代わる新造語。sonlu boyutlu vektör uzayı:有限次元ベクトル空間
    bölen割る数
    bölge領域、象限1./2./3./4. bölge: 第1/2/3/4象限
    bölme割り算、商(の計算)古くはtaksim
    bölmek割る
    bölü÷、わる
    bölüm商(の結果)演算はbölme。古くはharic-i kısmet
    bölünebilme割れること古くはkabiliyet-i taksim
    bölünen割られる数2 ile tam bölünen: 2で割り切れる
    brbirimの略
    buçuk1/2, 0.5
    bulmak求めるEn.findと使い方は同じ
    büküm noktası変曲点
    bütünler açı(lar)足すと180度になる角前半部はbütünlemek(to integrate)の中立形分詞
    büyük eşittir≧、大なりイコール
    büyüktür>、大なり記号類は-DIrまでまとめて一語として扱える。büyüktürün tersi küçük eşittir:大なりの反対は小なりイコールだ
    büyüktür veya eşittir≧、大なりイコール短くbüyük eşittirでもよい
  • C
    cebir代数もちろん、algebraの定冠詞を除いた部分
    cetvelものさし、目盛Ar jadwalより。抽象的な「ものさし」の意味に注意:logaritma cetveli 対数目盛
    cinsinden ifade~による表現Cos x in Sin x cinsinden ifadesi:cosxのsinxによる表現
    cisim, -smi物体Ar jism
  • Ç
    çakışık doğrular一致する(重なった)直線
    çakışık (kök)重解重解にはいろいろな言い方がある。çıft katlı kök, tamkare kök,..
    çap直径古くはkutur
    çarpanかける数、因数古くはmazrup
    çarpanlara ayrılması因数分解古くはmazrubata tefrik
    çarpı×、かけ古くはzarb
    çarpım積(の結果)演算はçarpma
    çarpım sembolü記号Π
    çarpmaかけ算、積(の計算)
    çarpmakかける
    çelişki矛盾≒çelişme
    çember円周周長ではなく、円の周囲。古くはmuhit-i daire
    çeşitkenar全ての辺の長さが異なるex. çeşitkenar üçgen. ⇔eşkenar, ikizkenar
    çevre周囲古くはmuhit
    çevre açı円周角
    çevre uzunluğu周囲の長さ
    çevrel çember外接円傍接円(dış teğet çember)との混同に注意。外心はçevrel çemberin merkezi
    çeyrek4分の1
    çeyrek açıklık四分位範囲
    çıkan引く数
    çıkar(t)ma引き算、差(の計算)演算結果としての差はfark。古くはtarh
    çıkar(t)mak引くçıkarmakとçıkartmakはほとんど意味に差がない。コーパス上は後者の二重受身形のほうが頻度が高い
    çift fonksiyon偶関数
    çift gerektirme同値、必要十分= ancak ve ancak
    çift sayı偶数
    çizgi古くはhatと言ったが、現在数学の線の意味ではçizgiを用いる
    çizgi grafiği折れ線グラフ
    çok yüzlü (cisim)多面体
    çokgen多角形
    çokluk数量
    çözmek解く
    çözüm
  • D
    daire
    dairesel permütasyon円順列
    dalga denklem波動方程式
    dar açı鋭角古くはzaviyei hadde
    değer
    değer kümesi終域(終集合)
    değil否定(命題)olumsuzでもよい。名詞として用いられる点に留意。p ancak ve ancak q önermesinin değili nedir?:命題p⇔qの否定って何?
    değilleme(命題の)否定論理記号~の表す概念
    değişken変数
    De Morganド・モルガンそのまま「デ・モルガン」と読めばよい
    deney試行
    denk(比が)等しい
    denk kümeler要素の数が同じ集合
    denklem方程式
    derすなわち
    derece度、~次「~次」の用法はmertebeとだいたい同じ
    devirli ondalık kesir循環小数
    dış açılar外角
    dış açıortay外角の二等分線
    dış teğet çember傍接円外接円(çevrel çember)ではない。外角の二等分線の交点を中心とする円
    dış ters açılar同位角+対頂角の離れた角の組み合わせ(平行線)
    dışbükey(多角形が)凸の
    diferansiyel denklem微分方程式
    dik açı直角
    dik üçgen直角三角形古くはkaim zaviyeli müselles
    dikdörtgen長方形古くはmustatîl
    dikdörtgen prizma直方体
    Dik eksenler sistemi直交座標系
    dik kenar直角三角形の斜辺ではない辺
    dik prizma直角柱
    dikey垂直の古くはamudi
    diklik merkezi垂心三角形の各頂点から下ろした垂線の交点。ortasantrとも
    dikme垂線
    diskriminant判別式(Δ)
    dizi数列
    doğal logaritma自然対数
    doğal sayı0以上の整数、非負整数記号ではN。日本語の自然数には対応しない点に注意
    doğru直線
    doğru açı180度の角
    doğru orantılı比例している
    doğru orantılı正比例している
    doğru parçası線分
    doğruluk değeri真偽値
    doğrusal(点が)同一直線上にあるdoğrusal olmayan farklı üç noktadan bir tek çember geçer:一直線上にない異なる3点を通る円はただ一つである
    doğrusal denklem線型方程式
    döndürmek回転させる
    dönel permütasyon円順列
    dönme simetrisi回転対称
    dönüm noktası変曲点
    dönüşüm formülleri変換公式
    durum場合
    düşey垂直の古くはşâkulî。düşey atış:垂直投下
    düz çizgi直線
    düzgün çok yüzlü正多面体
    düzgün çokgen正多角形
    düzgün dik prizma正多角柱
    düzlem平面、平面図形
  • E
    e sayısı自然対数の底eEuler sayısıとも
    ebat次元
    EBOB (en büyük ortak bölen)最大公約数
    eğik斜線、傾いた古くはhattı mail
    eğim傾き
    eğri曲線古くはmukavves
    ek matris余因子行列
    EKOK (en küçük ortak kat)最小公倍数
    eksen軸(axis)Grk akson
    eksi負の、マイナス
    eksilen引かれる数
    ekstremum nokta極値点
    eleman(集合の)要素Fr élément
    elipse楕円
    eliptik silindir楕円柱
    esas periyod基本周期
    eşit相等な古くはmüsavi
    eşit değildir≠、等しくない
    eşit kümeler同じ要素からなる集合
    eşitsizlik不等式
    eşittir=、等しい
    eşkenar dörtgenひし形
    eşkenar üçgen正三角形müselles-i mütesâviyü'l-adlâ'
    eşlenik共役(複素数など)
    eşlik合同
    etkisiz fonksiyon自己射
    evrensel küme全体集合、全称(∀)
  • F
    faktöriyel階乗(factorial)
    fark差(の結果)演算はçıkar(t)ma
    fonksiyon関数、写像Fr fonction
    formül公式(formula)Fr formule
    fourier dönüşümüフーリエ変換
  • G
    g bileşke f fonksiyonu合成関数g(f(x)), g〇f(x)
    genel terim一般項
    genellik一般性genelliği bozmaksızın:一般性を失うことなく
    geniş açı鈍角
    genişlik横幅
    geometri幾何Fr géometrie
    geometrik dizi等比数列
    geometrik ortalama幾何平均
    geometrik seri等比級数
    gerçel sayılar実数
    germek(空間を)張るR3 uzayını germek:R3空間を張る/生成する(=üretmek)
    görüntü kümesi値域、写像の像
    grafikグラフFr graphique
    gruplama組合せ(C.)
  • H
    hacim体積、容積、かさ
    harmonik ortalama調和平均
    hipotenüs直角三角形の斜辺Fr hipoténuse
    histogramヒストグラム
    homogen同次のEn.homogenious
  • I
    ıraksak seri発散級数
    ışın半直線ışımak「放射する」より派生。yarı doğruとも
  • İ
    iç açılar内角
    iç açıortay内角の二等分線
    iç içe kökler多重根号
    içler dışlar çarpımıたすき掛け比例式の変形 a:b=c:d ⇔ bc=ad のような「内×内=外×外」的計算を指す。同じことだが、分数式からの変形 a/b=c/d → bc=ad やある種の「たすき掛け」を指して用いられることが多い
    iç teğet çember内接円内心はiç teğet çemberin merkeziもしくはiç açıortayların kesim noktası
    iç ters açılar錯角(平行線)
    içbükey(多角形が)凹の
    içine fonksiyon全射でない射
    içlem内包intention
    ikili işlem二項演算
    ikinci dereceden denklem二次方程式
    ikinci mertebeden türev2次導関数、2階微分
    ikizkenar üçgen二等辺三角形古くはmüselles-i mütesâviyü'ssâk eyn
    ilk terim第1項
    ilkel fonksiyon原始関数
    imajiner sayı虚数
    integral積分(の結果)日本語の「積分」は演算と結果で両義的だが、トルコ語のintegralは結果を指す
    integral alma積分(の演算)
    irrasyonel無理数
    istatiksel yayılma統計的ばらつき
    ispat証明
    istastik (istatistik)統計Fr statistique
    işaret符号
    işlem演算
  • J
  • K
    kadar割合kesir kadarı verilen bir çokluk:分数で割合が与えられている数量
    kalan残り
    kapalı aralık閉区間
    kapalı fonksiyon閉関数
    kapalı şekil展開図を組み立てたものküpün açık şekli ve kapalı şekli:立方体の展開図とそれを組み立てたもの
    kaplam外延extention
    kare正方形Fr.carré。古くはmurabba
    kare二乗Fr.carré
    kare kök平方根、√
    kare matrisi正方行列
    karşıt(命題の)逆q→p koşullu önermesine, p→q önermesinin karşıtı denir.
    karşıt tersi(命題の)対偶¬q→¬p koşullu önermesine, p→q önermesinin karşıt tersi denir.
    karmaşık sayı複素数
    karşılaştırma yöntemi比較法連立方程式の解法の一
    Kartezyen çarpımıデカルト積
    Kartezyen koordinat sistemi直交座標系
    katsayı係数
    kenar古くはdılı。基本的に平面図形の辺のことを言う(cf.: ayrıt)
    kenar orta dikme垂直二等分線
    kenarortay中線対辺を二等分する線
    kere~倍
    kesen(一般的に)交わる直線
    kesir çizgisi分数の真ん中の線
    kesir, -sri分数アラビア語kasrに由来
    kesişim kümesi共通部分、交叉
    kesişmek交わる、交差する相互動詞で、複数の線を主語にとる
    kesmek切る、交わるkesişmekとの使い分けに注意
    kısmi toplam部分和
    kısmi türev偏微分
    kiriş(弧に対して)弦古くはveter
    kirişler dörtgeni円に内接する四角形弦(kiriş)からなる四角形ということで、前部要素は名詞複数形、後部要素の複合語標識も必須。tümler açılarなどとは似て非なる語構成
    kofaktör余因子(行列)
    kombinasyon組合せ(C)
    kompleks sayılar複素数
    koni錐(cone)Fr.cône。古くはmahrut
    konkav凹のFr.concave
    konveks凸のFr.convexe
    koordinat doğrusu座標軸
    koordinat sistemi座標系
    korelasyon相関
    kosinüsコサインFr.cosinus
    kosinüs teoremi余弦定理
    koşullu olasılık条件つき確率
    kotanjantコタンジェント
    kökルートkök 5「ルート5」のように用いる
    köşe角、頂点古くはre's
    köşegen対角線
    kutupsal gösterimi極形表示
    kuvvetべき
    kuvvet kümesiべき集合
    küçüktür小なり
    küçüktür veya eşittir小なりイコール短くküçük eşittirでもよい
    küme集合Ar kūma < OldGrk kyma
    küp立方体Fr cube
    küreAr kurra
  • L
    Laplas dönüşümüラプラス変換
    L'Hospital Kuralıロピタルの定理綴りは借りているだけで、löpitalと読む
    lineer線形Fr.linéaireの借用。lineer denklem:線型方程式, lineer bağımsız:線型独立
    limit極限Fr. limiteの借用。古くはgaye
    logaritma対数、ログFr logarithme
    logaritma fonksiyonu対数関数logaritmik fonksiyonとも
  • M
    maksimum değer最大値
    mantık論理
    matris行列(matrix)Fr matrice
    matrisin devriği転置行列devrikが主要部になっているのがオツ
    matrisin tersi逆行列上に同じ
    matrisin transpozu転置行列上に同じ
    merkez中心
    merkez açı中心角
    mertebe~次dereceとだいたい同じ
    minimum değer最小値
    modül(合同式の)法、(複素数の)絶対値
    modüler aritmetik合同式の演算
    mutlak değer絶対値
  • N
    nn疑問詞との混同を避けるためか、数学では/ne/ではなく/en/と英語式に発音する
    n./n'ncin番目の/neyinci/ではなく/eninci/などと発音する
    n. Mertebeden türevn次導関数、n階微分
    n. terim第n項
    negatif sayı負の数
    niceleyici量化子つまり∀と∃
    nokta省略の「…」はnokta nokta...あるいはpıt pıt...などと読めばよい
    noktadaş一点で交わる
  • O
    ok矢印ok yönüne:矢印の方向へ
    olasılık確率
    olasılık uzayı確率空間
    olay事象
    olmak üzere~のとき
    ondalık小数の、十進法の新造語。古くはaşa'ri
    ondalık hane noktası小数点
    ondalık kesir小数(10進法)
    ondalık sayı10進法の数
    ondalıklı kısım小数部分
    onlar basamağı十の位
    onluk logaritma常用対数
    oran割合、比古くはnisbet
    orantı比例式古くはtenasüb
    orantı sabiti比の値
    orantı sabiti比例定数
    ordinaty座標、縦座標
    orijin原点
    orta taban台形の中点を結んでできた二次的底辺
    ortak bölen公約数
    ortak çarpan公比(等比数列)、(因数分解の)共通因数
    ortak farkı公差(等差数列)
    ortak kat公倍数
    ortak nokta共有点、交点
    ortalama平均(average)
    ortanca中央値(median)
    oval楕円
  • Ö
    öklitユークリッド
    önerme命題
    öR
    örnekimkansız olaya örnek:不可能事象の例
    örnek nokta標本点(確率論)
    örnek uzay標本空間(確率論)
    örten fonksiyon全射
    öteleme平行移動
    özalt küme真部分集合
    özdeş等しい(もの)、等価な(もの)
  • P
    parabol放物線Fr.paraboleの借用。古くはkat'ı mükafti
    paralel平行古くはmuvazi。またkoşutとも言う
    paralelkenar平行四辺形
    paralellik平行
    Pascal üçgeniパスカルの三角形
    pay分子古くはsuret
    payda分母古くはmahrec。payからつくった新造語
    paydayı rasyonel yapma分母の有理化paydayı kökten kurtarmaとも言う
    pergelコンパス
    periyod周期
    periyodik fonksiyon周期関数
    periyodik ondalık kesir循環小数
    permütasyon順列(P)
    permütasyon fonksiyon全単射?
    pıt pıt...てんてん「…」の読み方のひとつ
    Pi sayısı円周率π統計のP値ではない
    piramidピラミッド型、四角錐古くはehram
    Pisagor bağıntısıピタゴラスの定理
    polinom多項式
    pozitif sayı正の数
    prizma角柱古くはmenşur
    problem問題
  • R
    radyanラジアン
    rakam数字
    rastgeleランダムに(な)rastgele seçmek:ランダムに選ぶ
    rasyonel sayı有理数
    reel sayısı実数
    regresyon analizi回帰分析
  • S
    saat yönü時計回り
    saatin tersi yönü反時計回り
    sabit一定の
    sabit fonksiyon定数関数
    sabit sayı定数
    sadeleştirme単純化、約分古くはihtisar
    sağ limit右側極限
    sağdan yaklaşma右側からの接近(~右側極限)
    sanal sayı虚数
    sanal sayı birimi虚数単位(i)
    Sarrus Kuralıサラスの公式
    sayı
    sayı doğrusu数直線
    sayma sayısı自然数(0を含まず)記号ではN+。cf. doğal sayı
    sembolik mantık記号論理
    seri(無限)級数
    sıfır matrisiゼロ行列
    sıralama順序付け、大小比較、順列(P)
    sıralı ikili順序対
    sıralı n-li順序n組項数nの順序付けられた配列
    sıralı üçlü順序三つ組
    silindir円筒(cylinder)
    simetrik対称- doğrusuna göre simetrik: 直線…に対して対称
    sinüsサインFr sinus
    sinüs teoremi正弦定理
    sistem~の組denklem sistemi:連立方程式
    sol limit左側極限
    soldan yaklaşma左側からの接近(~左側極限)
    son terim末項
    sonlu有限の
    sonsuz無限(の)
    sonuç結果
    standart sapma標準偏差
    süreklilik連続性
    süreksiz不連続な
    sütun行列の列
    sütun grafiği棒グラフ
  • Ş
    şekil図形
    şık, -kkı選択肢
  • T
    t sürede時間tのあいだに
    t.sız未定義tanımsızの略
    taban古くはkaaide
    taban(記数法の)基数
    taban aritmetiği記数法2進法、10進法など
    tabloFr tableau
    tam açı360度の角
    tam değer fonksiyonu床関数(~ガウス記号)
    tam kısım整数部分
    tam sayılı kesir帯分数
    tamsayı整数
    tanım kümesi定義域
    tanımsız未定義
    tanjantタンジェントFr tangente
    taralı bölge網掛け部
    teğetタンジェント、正接
    teğet接線古くはhatt-ı mümas。-a teğet: ~に接する
    tek fonksiyon奇関数
    tek sayı奇数
    tekrarlı permütasyon重複順列
    teorem定理(theorem)Fr théoréme
    tepe değer最頻値(mod)
    tepe noktası(放物線などの)頂点
    terim
    ters¬p→¬q koşullu önermesine, p→q önermesinin tersi denir.
    ters açılar対頂角古くはre'sen mütekabil zâviyeler
    ters fonksiyon逆射、逆写像
    ters orantılı反比例している
    tikel evetleme選言論理記号∨の表す概念。「部分的な肯定」
    toplam合計、和(の結果)演算はtoplama。古くはmecmû
    toplam sembolü和記号(Σ)読み方の例:k eşittir r den n ye kadar ak sayılarının toplamı
    toplama足し算、和(の計算)
    toplamak足す
    toplanan足す数足し算に出てくる2つの数
    totolojiトートロジー、恒真命題
    trigonometri三角法、三角比Fr trigonométrie
    tümdengelim演繹「tümから来たること」。⇔tümevarım
    tümel evetleme連言論理記号∧の表す概念。「完全な肯定」
    tümevarım帰納「tümに到達すること」。⇔tümdengelim
    tümler açı(lar)足すと90度になる角前半部はtümlemek(to complement)の中立形分詞
    tümlev積分
    tümleyen補集合
    türdeş同次のhomogenに同じ
    türev導関数、微分係数古くはmüştak
    türev alma微分(の演算)
    türevlenebilirlik微分可能性
    türevsel denklemler微分方程式
  • U
    uç nokta端点
    uyuşmaトートロジー、恒真
    uzaklık距離
    uzantı延長
    uzay空間三次元空間などと言う場合の空間。mekanに代わる新造語
    uzunluk長さ
  • Ü
    üç boyutlu uzay三次元空間
    üçgen三角形
    üçgen (dik) prizması三角柱
    üçüncü dereceden denklem三次方程式
    üsべきüsは「基地(En base)」でもあるが、「底(Tr taban)」ではないので混同しないように
    üslü denklemi指数方程式
    üslü sayı次数付きの数
    üstel指数
    üstel fonksiyon指数関数
  • V
    varlıksal存在(∃)bazıあるいはen az birと読む
    varsayım仮説古くはfaraziye
    vektörベクトルFr vecteur
    Venn şemasıベン図
    virgülコンマ(,)Fr.virgule。トルコではコンマを小数点として用いる(下記補足も参照)
  • X
    x değişkenin diferansiyelixのディファレンシャル、dx
    x eksenix軸
    x eksenine paralel sağa a birim ötelemex軸正の方向にaだけ平行移動
    x tabanına göre logaritma yxを底とする対数y;ログxのy
    x-nın %a-sıxのa%
    x-nın 1/a-sıxの1/a
    x-nın y eksiğixからyを引いたもの
    x-nın y fazlasıxにyを足したもの
  • Y
    y ekseniy軸
    yakınsak seri収束級数
    yamuk台形古くはşibh-i münharif
    yanal yüz側面
    yarı açık aralık半開集合
    yarıçap半径古くはnısf-ı kutur
    yarı doğru半直線ışınとも
    yarım半分、2分の1
    yarım açı formülleri半角公式(三角関数)
    yatay行列の行
    yay古くはkavis
    yazı mı ya da tura mı geleceği表が出るか裏が出るか
    yerel maksimum değer極大値
    yerel minimum değer極小値
    yerine koyma yöntemi代入法連立方程式の解法の一
    yok etme yöntemi消去法連立方程式の解法の一
    yöndeş açılar同位角(平行線)古くはzâviyetân-ı mütevâfıkatân
    yönlü açı一般角(正負の概念のある)
    yönlü yay弦(一般角の文脈で、方向性のある)
    yuvarlama四捨五入「丸める」
    yükseklik高さÜçgende yükseklikler bir noktada kesişir:三角形の各頂点からの垂線は一点で交わる
    yüzde aa%
    yüzde oranı百分率
    yüzey表面古くはsatıh
    yüzey alanı表面積
    yüzler basamağı百の位
  • Z
    zarさいころhilesiz bir tavla zarı:偏りのないバックギャモン賽
    zıt işaretli異符号の

補足1:小数の読み方
小数をはじめて習う小学生用の教材には、小数は(1)「10の階乗を分母とする帯分数」として読むよう記述があるが、実際には用いられない。(2)小数点以下を整数と同じようにまとめて読んだり、(3)一桁ずつ読み下したりする方法が用いられる。小数点(virgül)は金銭の支払い時など、混乱が生じない文脈なら読まなくてもよい。

 3,48
 (1) = 3 + 48/100 = üç tam yüzde kırk sekiz
 (2) = üç (virgül) kırk sekiz
 (3) = üç (virgül) dört sekiz

なお、フランス式に、小数点にコンマ(,)、桁区切りにピリオド(.)を用いるが、インターネット上など略式でアメリカ式(日本式)にも書かれることもあるので注意。

 3.48
 (4) = üç nokta kırk sekiz

以下のサイトも参考になる:
海外の言語別の小数点および桁区切りの記号一覧


補足2:式の読み下し方の一例
未整備。後半に行くにしたがって人により読み方が揺れる。参考までに。
四則演算

a+b=ca artı b eşittir c
a-b=ca eksi b eşittir c
a.b=ca çarpı b eşittir ca tane b, a'nın b katıとも
a/b=ca bölü b eşittir c

論理記号

p∧qp ve qなお、qは/kü/のように発音することが多い
p∨qp veya(ya da) q
p⇒qp ise q
p⇔qp ancak ve ancak q
~pp nin değilip'とも書く
∀x∈Rher iks elemandır real sayı
∃x∈Nbazı iks elemandır doğal sayı

多項式

(x+1)/(x-6)iks artı bir bölü iks eksi altı文字を含む分数は割り算と同じように読む

階乗・根号

x^2iks kare(x+1)^2iks artı birin karesi
x^3iks küp(x+1)^3iks artı birin küpü
√x(kare)kök iks√(x+1)iks artı birin karekökü
3√xküpkök iks3√(x+1)küpkök içerisinde iks artı bir
4√xdört dereceden iks4√(x+1)dört (dereceden) kök içerisinde iks artı bir

指数対数、その他

a^xa üzeri xa üssü xやa'nın x. kuvvetiとも読む
log[a]xlogaritma a tabanında x
x→aiks giderken a'ya読み方はけっこう自由な感じ